Sual: Numaratörle veya elektronik sayaçla tesbih çekmek, zikretmek bid’at midir? CEVAP Sayı saymak ibadet değil, âdettir. Deveye binmek zevaid sünnettir. Otomobile, uçağa binmek âdettir, sünnete aykırı değildir. Bunun gibi, mekanik veya elektronik aletlerle tesbih çekmek bid’at değildir. Ancak bu aletleri insanların içinde kullanmak dikkati çeker. Riyaya, fitneye sebep olabilir, gösterişe kaçabilir. Bu bakımdan cep içinde ve tenhada çekilmelidir.
Bazı kimseler, bırakın elektronik sayacı, normal tesbih ile de tesbih çekmeye bid’at diyorlar. Ellerini dizlerinin üstüne koyarak parmaklarını oynatarak çekiyorlar.
İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki:
Resulullah efendimiz, bir kadının tesbihleri, çekirdeklerle saydığını görmüş; fakat yasaklamamıştır. Bu da, tesbihleri, taşla, çekirdekle ve tesbihle çekmenin caiz olduğunu göstermektedir. Delili de şudur: Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, İbni Hibban ve Hâkim’in; Said bin Ebi Vakkas’tan [radıyallühü anh] rivayet ettikleri hadis-i şerifte, Resulullah bir kadının çekirdeklerle veya çakıl taşlarıyla tesbih çektiğini gördüğü halde yasaklamadığını bildirmektedir. (Redd-ül-muhtar)
Peygamber efendimiz işin aslını bildirirdi. Mesela, (Ezanı yüksek yerde okuyun) buyurmuştur. Bunun için Minarede ezan okumak sünnete aykırıdır denmez. Tesbihi hurma çekirdeğiyle, iğde çekirdeğiyle veya çakıl taşıyla saymak, sünnete aykırı değildir. Hocamızın bir hatırası, bu konuyu çok iyi açıklamaktadır:
Lisede öğretmen iken derste, bir talebe, (Hocam, harpte ölen Müslüman şehit olur mu?) dedi. (Evet, olur) dedim. (Peygamber bunu haber verdi mi?) dedi. (Evet) dedim. (Denizde boğulursa da, uçaktan düşerse de, Helikopterden düşüp ölürse de şehit olur mu?) dedi. (Evet, olur) dedim. (Peygamberimiz bunları da haber verdi mi?) dedi. (Evet, haber verdi) dedim. Bir kahraman edasıyla, (Hocam, o zaman uçak ve helikopter var mı idi?) dedi. (Peygamber efendimiz, Cami-ul-kelim idi. Çok şeyleri, bir kelimeyle, bir cümleyle bildirirdi. (Yüksekten düşen şehit olur) buyurdu) dedim. Talebe, (Şimdi anladım) dedi.
Demek ki, attan düşsün, minareden düşsün, teleferikten düşsün, yüksek yerden düşüp ölünce şehit olur. O zaman minare ve teleferik yoktu denmez.
Kanserden ölen müminin şehit olduğu bildirilince, (O zaman kanser mi vardı da, Resulullah bildirdi) diyenlere, hadis-i şerifte iç hastalıklarından ölen şehit olacağı açıklanmıştı. Her hastalığın ismen teker teker bildirilmesi gerekmez. Şu hadis-i şerif birçok hastalığı içine almaktadır: (İç hastalıklarından ölen kimse şehittir.) [İbni Asakir]
Sual: Peygamber efendimiz zamanında, ipe takılı 99 luk tesbihler olmadığına göre, tesbihle çekmek bid’at değil midir? Hele şimdi, mekanik ve elektronik tesbihler çıktı. Bunlar zaten bid’at değil mi? CEVAP İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
Namazdan sonra, tesbih çekmek, icma ile de, sabit olmuş müekked bir sünnettir. Tesbihleri, parmakla saymak ve tesbih kullanmak caizdir. Resulullah efendimiz, bir kadının tesbihleri, çekirdeklerle saydığını gördüğü halde, yasaklamamıştır. Tesbihleri, taşla, çekirdekle ve tesbih denen aletle çekmek caizdir. (Redd-ül Muhtar)
Tesbih çekmek ibadettir. Sayı saymak ibadet değil, âdettir. Bir kimse, ne kadar zekat vereceğini elektronik hesap makinesi ile yapsa, bid’at işlemiş olmaz. Zekat vermek ayrı, zekatın miktarını hesaplamak ayrıdır. Bunun gibi, tesbih çekmek ayrı, tesbihin miktarını bilmek, ayrı şeydir.
Deveye binmek zevaid [âdete bağlı] sünnettir, ibadet değildir. Otomobile, uçağa binmek âdettir, sünnete aykırı değildir. Bunun gibi, çakıl taşı ile, nohutla, boncuklarla, mekanik veya elektronik aletlerle, tesbih çekmek bid’at değildir.
Ancak tesbihi ve tesbih çekilen sayaçları, insanların içinde kullanmak dikkati çeker. Fitneye sebep olabilir, gösterişe kaçabilir. Bu bakımdan, bunları, dikkat çekmeyecek şekilde kullanmalıdır.
Sual: Tesbihler bid’at değil midir? Tesbihi numaratörle çekmek caiz midir? CEVAP Tesbih çekmek sünnettir. Tesbih aletinin kendisi bid’at mi diye soruluyorsa, Peygamber efendimiz zamanında tesbihler, parmakla, çekirdekle, taşla sayarak tesbih çekiliyordu. Resulullah efendimiz, bir kadının tesbihleri, çekirdeklerle saydığını görmüş, fakat men etmemiştir. Âlimler buradan tesbih kullanmanın caiz olduğunu bildirmişlerdir. Mekanik veya elektronik numaratör denilen alet ile tesbih çekmekte caizdir. İslam âlimleri de bu izne uyarak tesbih hazırlamışlar, tesbih bid’at değildir.
