Sual: Cemaatin imama uyması vacip olmayan yerler var mıdır? CEVAP
Mevkufat kitabında buyuruluyor ki:
Dört şeyi, imam yaparsa, cemaat yapmaz. Bunlar:
1- İmam, ikiden çok secde yaparsa, cemaat yapmaz. 2- İmam, bayram tekbirini, bir rekatta üçten çok yaparsa, cemaat yapmaz. 3- İmam, cenaze namazında, dörtten çok tekbir yaparsa, cemaat yapmaz. 4- İmam, beşinci rekata kalkarsa, cemaat kalkmaz. İmamla beraber selam verirler.
Yine aynı fıkıh kitabında buyuruluyor ki:
On şeyi imam yapmazsa, cemaat yapar. Bunlar:
1- İmam, iftitah tekbirinde el kaldırmasa da, cemaat kaldırır. 2- İmam, Sübhanekeokumazsa cemaat okur. "Okumaz" diyen âlimler de vardır. 3- İmam, rükuya eğilirken tekbir getirmezse, cemaat getirir. 4- İmam, rükuda tesbih okumasa da cemaat okur. 5- İmam, secdelere gidip gelirken tekbir söylemese, cemaat söyler. 6- İmam, secdelerde tesbih okumasa da cemaat okur. 7- İmam, "semiallahü..."demese de, cemaat "Rabbena lekel hamd"der. 8- İmam, ettehıyyatüyü okumazsa, cemaat okur. 9- İmam, namazın sonunda selam vermeden çıkıp gitse, cemaat selam vererek çıkar. 10- Kurban Bayramında, 23 farzdan sonra, imam selam verince tekbir okumasa da, cemaat okur.
Bu hususlar diğer fıkıh kitaplarında da yazılıdır. (Halebi, Hindiyye)
Sual: İmam, dördüncü rekatta oturup, Ettehıyyatüyü okuduktan sonra beşinci rekata kalkmışsa,
cemaat ne yapar? CEVAP Cemaat oturarak imamı bekler. İmam, yanıldığını hatırlayıp otursa ve secde-i sehv de yapmadan hemen selam verse, cemaat de selam verir. İmam, rüku ve secdeye giderse, cemaat imamı beklemeden selam verir. Eğer imam, dördüncü rekatta oturmadan kalkmışsa, yanıldığını hatırlamayıp secdeye gitse, namaz fasit olur, yani bozulur. Cemaatin oturması ve selam vermesi fayda vermez.
Sual: İmamla namaz kılarken, onun burnu kanadı. Abdesti bozulduğu için namazdan çıkıp gitti. Ben namazımı tamamladım. Namazım sahih oldu mu? CEVAP Evet. Cemaat birden fazla olsa idi, imamın, birini vekil bırakması gerekirdi. (Redd-ül Muhtar)
Sual: Sübhaneke okumayı yetiştiremezsek imam açıktan okurken devam edip bitirmemizde veya imam açıktan okumaya başlayınca imama yeni uymuşsak, Sübhanekeyi okumakta bir sakınca var mıdır? CEVAP İmam sesli okurken, Sübhaneke okunmaz. Yarıda kalmışsak bile kesmemiz gerekir. Sübhaneke okumak sünnet, imamı dinlemek ve imama tâbi olmak vaciptir. İmam, âyet aralarında nefes alırken Sübhanekeyi parça parça okumakta da mahzur yoktur. (Halebi)
Sual: Cemaatle namazda salli bariki okuyunca selam verdim, sonra imam da selam verdi. Namazım sahih oldu mu? CEVAP Mekruh olarak sahih oldu. İmama uymak vaciptir.
Sual: Biz ettehıyyatüyü bitirmeden imam kalkarsa bizim de kalkmamız gerek mi? CEVAP Ettehıyyatüyü bitirip kalkmamız gerekir.
Sual: Öğleyi cemaatle kılarken imamın yanılarak yatsı namazına diye niyet ettiğini duydum. Namazdan sonra sen yatsıya niyet ettin dedim, hayır ben öğleye niyet ettim dedi. Namazımız sahih oldu mu? CEVAP Dil ile niyetin önemi yok. Kalben öğleye niyet etmişse, namaz sahih olur.
Sual: Cemaatle namaz kılarken imam namazı bitirince sessiz selam verse ne yapılmalıdır? CEVAP
Diğerleri de selam verip namazdan çıkarlar.
Sual: İkamet okunurken imam ayakta ise, cemaat de kalkar mı? CEVAP Kalkması lazım değildir. Kalkmaları caizdir.
Sual: İmam, ilk oturuşu unuttu. İkaz ettik. Namazı secde-i sehv yapmadan tamamladı. Namazı iade etmesi vacip miydi? CEVAP Değildi. Çünkü imamın secde-i sehv etmeme yetkisi var.
Sual: İmam, son rekatta salli bariki okuduktan sonra, selamı unutup, kalkıp gitse, cemaat, kendi kendine mi selam verir? CEVAP Evet.
Sual: İmam 4. rekata kalkmayı unutup oturursa cemaat kalkar mı? CEVAP Ön saftaki cemaatten birinin "sübhanallah" diye ikazı iyi olur.
Sual: İmam, sağa selam verirken (Lah) kısmını uzatıyor. Cemaat, kısaca selam veriyor. İmamdan önce selam verilmiş sayılır mı? CEVAP Hayır. Namazları sahihtir.
Sual: İmam, teşehhüdden sonra, 5. ye kalktı. 6. da kılıp selam verdi. 2. rekatta imama uymuştum. İmam 5.ye kalkınca, uymayıp, kılmadığım bir rekatı tek başına kıldım. Sahih mi? CEVAP
Evet.
Sual: Son teşehhüdde salli bariki okuduktan sonra imam uyusa veya epey vakit geçtiği için uyuduğu sanılsa, cemaatin selam verip namazdan çıkması caiz mi? CEVAP Evet.
Sual: İmam, daha okumalarını bitirmeden, dalgınlıkla imamdan önce her iki tarafa da, selam verenin namazı bozulur mu? CEVAP Bozulmuş olmaz. İmamın selam vermediğini görünce, namaza devam eder ve imamla tekrar selam verir.
