Ebû Ahmed Kalânisî, evliyânın büyüklerindendir. Bağdât’ta doğdu. Aslen Mervlidir. Zamânındaki büyük velîlerin sohbetlerinde bulundu. 883 (H.270) senesi hac için gittiği Mekke-i mükerreme dönüşü vefât etti...
“YOLUMUZUN ESASI ÜÇTÜR”
Ebû Ahmed Kalânisî hazretleri buyurdu ki: “Bizim yolumuzun esâsı üçtür: İnsanlardan bir şey istememek, üzerimizde hakkı olanların haklarını yerine getirmek, kendimizi kimseden üstün görmemek.”
“Cehennem korkusu veya Cennet arzusu ile tövbe etmek mümkün değildir. Allahü teâlâ, Bekara sûresi 222. âyet-i kerîmesinde meâlen; (Muhakkak ki Allahü teâlâ tövbe edenleri sever) buyuruyor. Burada bildirilen sevgiye kavuşmak için, tövbe etmelidir” buyurdu.
“Bir kimse kendini, hocasının kapısında süpürge yapamazsa, hakîkî âşık değildir.”
“İhlâs, insanların teveccüh, alâka göstermelerinden sakınıp, ameli yalnız Allah için yapmaktır. Sıdk ise; nefsi, yaptığı ameli beğenmekten temizlemektir. Bunun için ihlâs sâhibi muhlislerde riyâ, gösteriş, sıdk sâhibi olan sâdıklarda da ucub (amelini güzel görmek) hâli bulunmaz.”
“Allahü teâlâ, Dâvûd aleyhisselâma vahyedip; (Beni taleb eden birisini gördüğün zaman, ona hizmetçi ol!) buyurmuştur.”
“Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymakta gevşek davranan ve böylece Allahü teâlâya yakın olmak nîmetinden mahrûm olan tembel kimselerin ayaklarına, zelîl ve sefîl olmak bukağısı bağlanır. O kimse kurb, Allahü teâlâya yakınlık hâlinden çok uzak olur.”
“EDEBİ TERK EDEN!..”
“Büyüklerin huzûrundan kovulmayı icâb ettiren şey, edebi terk etmektir.”
“Kalbi kırık, hüzün sâhibi olanlar, hüzünlü olmayanların senelerce katedemedikleri, Allahü teâlâya giden yolu bir ayda katederler. Peygamber efendimiz; (Allahü teâlâ, kalbi hüzün içinde olan bütün kullarını sever) buyurdu.”
“Hakîkî tövbe; tövbe, inâbe ve evbe olmak üzere üç kısımdır. Cehennem’de azâb görmek korkusu ile, günâha pişman olmak tövbedir. Cennet nîmetlerine kavuşmak ümidi ile günaha pişman olmak inâbedir. Bunlarla alâkalı olmaksızın, tövbe etmek, Allahü teâlânın emri olduğu için, emre uyarak günaha pişman olmak ise evbedir.”
Ebû Ahmed Kalânisî hazretleri duâlarında; “Yâ Rabbî! Eğer yanında bir kıymetim varsa, benim canımı yolculuk esnâsında ve iki yer arasında al!” diye duâ ederdi. Hac dönüşünde Mekke’den ayrıldıktan bir müddet sonra Hedif yakınlarında Ecyâd’da vefât etti ve oraya defnedildi.