On birinci yüzyılın sonunda ve on ikinci yüzyılın başında Arabistan Yarımadasının Hadramut bölgesinde yetişen evliyâdan. İsmi, Ali bin Alevî bin Muhammed'dir. Hâliu Kasem lakabıyla meşhûr olmuştur. Doğum târihi bilinmemektedir. Beyt-i Cübeyr şehrinde doğdu. 1132 (H.527) senesinde Terîm'de vefât etti. Kabri, Zenbel Kabristanındadır.
Çocukluğu, doğduğu yerde geçen Ali bin Alevî, küçük yaşta ilim tahsîline başladı. Kur'ân-ı kerîmi ezberledi. Kırâat ilmini yâni Kur'ân-ı kerîmi okuma ilmini babasından öğrendi. Babası ona başka ilimleri de öğretti. Büyük hadîs âlimlerinden hadîs-i şerîf dinledi. İlimde yüksek dereceye ulaştıktan sonra Allahü teâlâya çok ibâdet etmekle meşgûl oldu. Sözleriyle ve yaşayışıyla çevresindeki insanlara güzel örnek oldu. Güzel ahlâk sâhibi olup, cemiyet içinde seçilmiş kimselerdendi. Bir müddet doğup büyüdüğü ve ilim öğrendiği şehirden âlim ve sâlih kimselerin çok olduğu Terîm'e gidip geldi ve oraya yerleşti. 1127 senesinde kardeşleri ve amcaoğullarıyla birlikte yirmi bin dînara bir yer satın aldı. Buraya, Basra'da bulunan bir yer adı olan Kasem adını verdi. Oraya hurma ağaçları diktiler ve hasat mevsiminde kalabilecekleri bir ev yaptılar. Sonra birçok kimse o evin çevresinde evler yapıp yerleştiler. Nihâyet, "Kasem" adıyla meşhur büyük bir köy meydana geldi. Bundan dolayı Ali bin Alevî'ye "Hâliu Kasem" lakabı verildi. O bölgede herkes ona çok saygı gösterdi. Ona gösterilen saygı, hükümdarlara gösterilmiyordu. Terîm'e yerleştikten sonra insanlar ona yakın ve uzak beldelerden gelip sohbetinde bulundular. Onlara İslâm dîninin emir ve yasaklarını anlatıp seâdete kavuşmalarına vesîle oldu. İnsanlar onun kendilerine emir olmasını istediler. Fakat dünyâya, makam ve mevkîlerine önem vermediği için bu teklifi kabûl etmedi. O şehrin insanları meclislerini, mescidlerini ve medreselerini onunla süslediler pekçok kimse ondan hadîs-i şerîf dinledi. Terîm şehri onun ilim ve mârifet nûrlarıyla aydınlandı.
Ali bin Alevî hazretleri güzel ahlâk sâhibi idi. Cömert olup çok ikram ve ihsânda bulunurdu. Kendisine ihtiyâcı için gelip de geri gönderdiği kimse olmamıştı. Herkes tarafından çok saygı gösterilmesine rağmen o, yaşayışında, giyinişinde ve konuşmasında mütevâzî idi. Hiç bir kimseden kendini üstün görmezdi. Onun meclisinde halk ile ileri gelen kimselerin birbirlerinden farkı yoktu. Kendisinin büyük bir âlim olduğu fark edilmezdi. Ancak ilmî konularda sohbet ederken, anlattıklarından yüksek bir âlim olduğu anlaşılırdı. Pekçok kerâmetleri görülmüştü. Resûlullah efendimizi rüyâda veya uyanıkken görür, müşkül meselelerini O'na arz eder, bunları aldığı cevaba göre, açıklardı. Namazda oturunca "Ettehıyyâtü"yü okurken veya başka zamanlarda "Esselâmü aleyke eyyühennebiyyü ve rahmetullahi ve berekâtüh" dediği zaman, Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem ona;
"Ve aleyküm selâm yâ Şeyh ve rahmetullahi ve berekâtühü." diye cevap verirdi. Bâzan bu selâmı tekrarlayınca, yanında bulunanlar;
"Niçin bunu tekrar tekrar söylüyorsun?" diye sorarlardı. Onlara;
"Ben, Resûlullah efendimizin selâmıma cevâb verdiğini duyuyorum." buyururdu.
Ali binAlevî bin Muhammed hazretlerinin birçok kerâmetleri ve halleri meşhûr olarak nakl edilmiştir. Onun şöhreti İslâm ülkelerinin her tarafında yayılmıştı. Üstünlüğünü; sevenler de, karşı olanlar da kabûl etmişlerdi. 1132 (H.527) senesinde Terîm'de vefât etti ve Zenbil kabristanında defnedildi.
KAYNAKLAR
1) Meşre-ur-Revî; c.2, s.230